โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ รัชกาลที่ ๙ “โครงการเขื่อนลำนางรอง” จังหวัดบุรีรัมย์

“…ให้พัฒนาแหล่งน้ำลุ่มน้ำลำนางรอง โดยสร้างอ่างเก็บน้ำคลองมะนาวที่หมู่บ้านโนนดินแดง ตำบลโนนดินแดง และสร้างเขื่อนลำนางรอง เพื่อควบคุมการจัดสรรน้ำให้แก่เกษตรกรในการเพาะปลูกพืช…”

                พระราชดำริ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

ในปี ๒๕๒๐ พื้นที่อำเภอโนนดินแดงและอำเภอละหานทราย กลุ่มผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ได้แสดงอิทธิพลขัดวางการพัฒนาทุกรูปแบบ มีการขัดขวางการสร้างถนนเส้นทางเชื่อมระหว่างอำเภอละหานทรายของจังหวัดบุรีรัมย์กับอำเภอตาพระยาของจังหวัดปราจีนบุรี (ปัจจุบันอยู่ในจังหวัดสระแก้ว) ที่มีระยะทาง ๕๐ กิโลเมตร จนทำให้ราษฎรและเจ้าหน้าที่ได้รับความสูญเสียมากมาย เพราะผู้ก่อการร้ายได้ใช้วิธีการวางทุ่นระเบิดและกับระเบิดดักเอาไว้ มีการต่อสู้ในพื้นที่อย่างรุนแรง ราษฎรถูกกวาดต้อนไปนอกประเทศเพื่ออบรมลัทธิคอมมิวนิสต์ นอกจากนี้ยังมีการปล้นสะดมตามแนวชายแดนไทย - กัมพูชา ความรุนแรงของสถานการณ์ทำให้ราษฎรต้องอพยพหลบภัยมาอยู่บ้านโนนดินแดง ก่อให้เกิดความแออัด อดอยากทุกข์ยากแสนสาหัส

เมื่อพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงทราบฝ่าละอองธุลีพระบาทถึงเหตุการณ์ดังกล่าว ในวันที่ ๑๑ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๒๑ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้นายมนัส ปิติวงษ์ อธิบดีกรมชลประทานในขณะนั้นเข้าเฝ้าฯ และพระราชทานพระราชดำริ ให้พิจารณาจัดสร้างอ่างเก็บน้ำและฝายทดน้ำบริเวณต้นน้ำลำนางรอง

ต่อมาวันที่ ๓๑ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๒๑ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้อธิบดีกรมชลประทานเข้าเฝ้าฯ และได้พระราชทานพระราชดำริเกี่ยวกับการพัฒนาลุ่มน้ำลำนางรอง โดยให้พิจารณาสร้างอ่างเก็บน้ำคลองมะนาว ที่บ้านโนนดินแดงซึ่งแล้วเสร็จใน พ.ศ.๒๕๒๒ จากนั้นก็สร้างเขื่อนลำนางรองฯ ใน พ.ศ.๒๕๒๒ จนแล้วเสร็จใน พ.ศ.๒๕๒๕

ใน พ.ศ.๒๕๒๕ สร้างอ่างเก็บน้ำลำปะเทียแล้วเสร็จใน พ.ศ.๒๕๒๗ ต่อมาได้สร้างระบบส่งน้ำอาคารประกอบ ซึ่งใน พ.ศ.๒๕๒๙ กรมชลประทานได้อนุมัติตั้งเป็นโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษา ลำนางรอง สังกัดสำนักชลประทานที่ ๘ เพื่อควบคุมการจัดสรรน้ำให้แก่เกษตรกรเพื่อใช้ในการเพาะปลูกและดูแลการบำรุงรักษาอาคารชลประทานให้สามารถใช้งานได้ดี มีประสิทธิภาพตลอดเวลา ในปีเดียวกันนี้ก็ได้สร้างอ่างเก็บน้ำลำจังหันฯ จนแล้วเสร็จใน พ.ศ.๒๕๓๕

จะเห็นได้ว่าพระราชดำริในการพัฒนาลุ่มน้ำลำนางรองนี้ นอกจากจะเป็นประโยชน์ต่อราษฎรในพื้นที่ซึ่งหนีร้อนมาพึ่งเย็นแล้ว ยังเป็นประโยชน์ต่อประเทศชาติในด้านการป้องกันภัยคุกคามจากกลุ่มผู้ก่อการร้าย ไปพร้อมกันด้วย เพราะเมื่อราษฎรมีที่อยู่ที่ทำกิน เขาก็จะช่วยกันเป็นหูเป็นตาให้กับภาครัฐ ช่วยกันป้องกันภัยที่คุกคามประเทศทั้งจากภายนอกและภายใน

ปัจจุบันในพื้นที่ลุ่มน้ำลำนางรอง เกษตรกรสามารถสร้างผลผลิตได้ตลอดทั้งปีในรูปแบบเกษตรครบวงจร โดยช่วงฤดูฝนตั้งแต่เดือนมิถุนายนถึงตุลาคม ทำนาได้ผลผลิตข้าวเฉลี่ยไร่ละ ๕๐ ถัง พอหมดฝนย่างเข้าฤดูหนาวระหว่างเดือนพฤศจิกายนถึงกลางเดือนมีนาคมก็จะปลูกมะเขือเทศ ซึ่งให้ผลผลิตเฉลี่ยไร่ละ ๖,๗๐๐ กิโลกรัม เข้าฤดูแล้งช่วงเมษายนถึงพฤษภาคมก็จะปลูกข้าวโพดฝักอ่อนที่ให้ผลผลิตเฉลี่ย ๖๘๐ กิโลกรัมต่อไร่และแตงกวาเพื่อป้อนโรงงาน นอกจากประโยชน์การเกษตรและอุปโภคบริโภคแล้ว “อ่างเก็บน้ำเหนือเขื่อนลำนางรองฯ ” ยังเป็นแหล่งท่องเที่ยวของประชาชนทั่วไปในฐานะของ “ ทะเลสาบแห่งอีสานใต้ ”ด้วย

แหล่งที่มา https://www.porpeang.org/content/6169/โครงการเขื่อนลำนางรองอันเนื่องมาจากพระราชดำริ-จังหวัดบุรีรัมย์-